Мотт - халкъан дахаран хазна ю. Мотт - адамийн дахаран а, юкъараллин а, ойла яран а, кхетаман а, шлманан а, культуран а, искусствон а, халкъан хьекъалан а уггаре сийлахь, йоккха хазна ю. Мотт - халкъан истории куьзга ду. Шеи маттаца доьзна, херадовла йиш йоцуш ду хюра а къоман пиллакхаш, ламасташ. Иштта маттаца доьзна дуккха а мехала Х1умнаш ду къоман дахарехь.
Шен мотт безаш, дешархойн дегнашка ненан меттан хазалла кховдош, шен хюра а поэзин мопанаш яздеш бара поэташ Арсанукаев Шайхи, Музаев Нурди, Дикаев Мохьмад, Мамакаев Мохьмад, Ахмадов Муса, Бексултанов Муса. Шайн произведенешкахь мел чюпа буьйцу цара ненан мотт а, нохчийн пиллакхаш а. Мотт боцуш адам ца хуьлу. Къам доцуш мотт ца хуьлу. Мотт дхабаьлча, къам д1адолу. Къам дгадаьлча - MOIT дгаболу.
Дерриг латта Ц1е йолу вайн дуьне теллича, кхин цхьанхьа а карор дац нохчий ц!е йолу къам - шен маттаца, шен махкаца, цгий хуьйдинчу лаьттаца, маьждигийн момсаршца, шал шийлачу шовданашца, баккхийчийн доганашца, кегийчийн ловзаршца... Цундела ца лаьа вай лаьттара д1адан, доха, даржа, доь дан, хилларг ххун ду а ца хууш!
Цунах кхоьруш дохьу вайн мехкан дас, паччахьо Кадыров Рамзана а нохчашка орца...вай диса лууш, даха лууш, поза - декъалу Вай Кхоьллинчо xiopa стаг вукхунах къаьсташ, тера воцуш кхоьллина. Доьзалехь а тайп-тайпана ду вай, цхьатера доцуш. Цхьа бен-башхо йоцуш цхьатерниш ца хуьлу. Иштта хюра къоман а ю и шатайпа билгалонаш: шаьш беха мохк, дин, ламасташ, 1адаташ, мотт, культура. Муьлххачу а къамо, даха диса луучо лардеш а ду и адамех къам деш долу х1уманаш. Ша динчу т1ехь адам, къам латтар Далла дезначех ду, хгунда аьлча, Цуьнан пхиэлана. Цо динчунна резахилар ду иза. Цундела деза ду шен мотт ларбар а, безар а, бийцар а. И ларбе бохуш, ден пиллакхаш, дедайн ламасташ иехь нисло бох\'ш схьавоиуш ву вайн паччахь Кадыров Рамзан. Цуо 4ian ма до хюразза а: «Къам къам хиларан коьрта бил гало ю цуьнан мотт», - аьлла.
Карладаха дезаш, даима лергах мехий дах'а дезаш, д1адижийта йиш йоцуш ду-кх вайн махкахь вайн меттан хьап. Дуьйцучуьра сацо йиш йолуш дац, къам къам хиларан онда дакъа иза долу дела а. Л.Арсамирзаева  | 
